Feachtas seolta ag an mBanc Ceannais chun cuidiú le tomhaltóirí oibríochtaí sceamála a sheachaint

• Tá caimiléirí ag díriú ar líon níos mó, agus raon níos leithne, tomhaltóirí Éireannacha
• Baineann caimiléirí leas as na meáin shóisialta, suíomhanna gréasáin bréige agus as cóipeáil a dhéanamh ar shuíomhanna gréasáin dlisteanacha, chun bob a bhualadh ar thomhaltóirí
• Má thairgtear rud éigin duit a bhfuil cuma rómhaith air, is dóichí ná a mhalairt gur sceamáil é

Tá bealaí níos sofaisticiúla á n-úsáid ag calaoiseoirí anois chun bob a bhualadh ar thomhaltóirí. Ciallaíonn sé sin go bhfuil ardleibhéal feasachta ag teastáil ó thomhaltóirí, agus gur gá dóibh a bheith san airdeall i gcónaí maidir leis an mbagairt.

Sheol an Banc Ceannais feachtas eolais an tseachtain seo chun cuidiú le tomhaltóirí sceamálacha airgeadais phearsanta a sheachaint. Chruthaigh an Banc Ceannais ‘tástáil SAFE’, a mholann do thomhaltóirí ceithre chéim phraiticiúla a ghlacadh nuair a bheidh táirge airgeadais á cheannach acu nó nuair a bheidh siad ag déileáil le gnólacht trí shuíomh gréasáin, trí na meáin shóisialta, trí ghlaoch gutháin, ríomhphost, trí théacs nó trí bhosca aníos gan choinne.  Is iad seo a leanas na céimeanna seo a leanas atá sa tástáil sin:

1. Stop. Smaoinigh agus ceistigh cad atá á thairiscint duit.
2. Athbhreithnigh. Déan cinnte gur gnólacht dlisteanach é.
3. Fíricí a sheiceáil. Faigh comhairle chun a chinntiú gur táirge dlisteanach nó seirbhís dhlisteanach é.
4. É a nochtadh agus a thuairisciú. Má tá aon ábhar imní agat, déan teagmháil leis an mBanc Ceannais.

Tá cineálacha éagsúla oibríochtaí sceamála ann; calaois réamhtháille, soláthraithe iasachtaí bréige, ‘clóin’ ar sholáthraithe seirbhísí airgeadais phearsanta (amhail bainc), gnóthaí infheistíochtaí bréige, i measc cinn eile.

Deir Leas-Ghobharnóir Bhanc Ceannais na hÉireann, Derville Rowland, an méid seo a leanas: “Faraor, níl aon duine saor ón mbagairt ó chalaois airgeadais. Toisc go mbíonn caimiléirí i mbun gníomhaíochta ar líne, agus go háirithe sna meáin shóisialta, tá gach glúin agus déimeagrafach i mbaol. Cruthaíonn an dul chun cinn maidir le teicneolaíocht go leor deiseanna do thomhaltóirí ach tugann sé deiseanna do chaimiléirí teagmháil a dhéanamh le daoine chomh maith. Tá roinnt de na sceamálacha a thuairiscítear don Bhanc Ceannais an-sofaisticiúil agus áititheach. Tá súil againn go mbeidh tomhaltóirí ábalta cur i gcoinne na gcoirpeach cadránta sin trí chéimeanna simplí praiticiúla a ghlacadh.”

An tseachtain seo caite, thug an Banc Ceannais rabhadh to thomhaltóirí chun a bheith san airdeall ar aon ghnólacht a lorgaíonn réamhtháille. Is sceamáil chealgach ar leith é calaois réamhtháille toisc go ndíríonn sé ar dhaoine a bhfuil creidmheas ardchostais á lorg acu, rud a úsáideann daoine uaireanta chun buiséad nó dúshláin airgeadais eile a bhainistiú.

Deir an Leas-Ghobharnóir Rowland, “Tóg do chuid ama i gcónaí nuair a bheidh táirgí infheistíochta á gceannach agat nó nuair a bheidh iarratas ar iasacht á dhéanamh agat. Ná déan aon rud ar an toirt - go háirithe má tá soláthraí ag cur brú ort glacadh le ‘margadh’ - is comhartha é seo nach bhfuil tú ag plé le soláthraí seirbhíse dlisteanach. Má thairgtear rud éigin duit a bhfuil cuma rómhaith air, is dóichí ná a mhalairt gur sceamáil é.

“Bain leas i gcónaí as tástáil SAFE – tá físeán úsáideach foislithe ag an mBanc Ceannais a chuireann in iúl duit cé na céimeanna atá le glacadh agat. Má shíleann tú go raibh tú ag plé le coirpeach - déan é sin a thuairisciú. Cuir glaoch ar an nGarda Síochána agus ar an mBanc Ceannais, is féidir linn cabhrú leat”.

Tá faisnéis ar líne ag an mBanc Ceannais ag www.centralbank.ie/scams agus is féidir le tomhaltóirí glaoch a chur ar 0818 681 681 nó is féidir leo ghnólacht neamhúdaraithe a thuairisciú anseo.